Lâm Vĩnh-Thế
Cựu Học Sinh Trường Trung Học Petrus Trương Vĩnh Ký, 1953-1960
Ông Bà ta ngày xưa thường dùng câu “mười năm đèn sách” để nói đến công phu học tập phải có trước khi có thể đi thi để ra làm quan. Trong thời đại của chúng ta, trong những thập niên 1940, 1950 và 1960 của thế kỷ 20, công phu đó không còn là mười năm nữa, mà đã tăng lên đến mười lăm năm: 5 năm ở bậc tiểu học + 7 năm ở bậc trung học + 3 năm ở bậc đại học (giáo dục đại học tại Việt Nam chỉ bắt đầu áp dụng chế độ 4 năm từ sau niên khóa 1962-1963). Và thi cử thì cũng không phải chỉ là một kỳ thi sau 10 năm như ngày xưa (Thi Hương), mà là rất nhiều kỳ thi đủ loại trong suốt thời gian 15 năm đó. Bài viết này cố gắng ghi lại chuyện học hành thi cử của người viết trong mười lăm năm đèn sách đó (1948-1963).